Nikaragua’nın Almanya’ya ‘Filistin’de soykırıma ortak olduğu’ gerekçesiyle açtığı dava başladı

Orta Amerika ülkelerinden Nikaragua’nın, ‘Filistin’de soykırımın gerçekleştirilmesine kolaylık sağladığı’ gerekçesiyle Almanya aleyhine açtığı dava, Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda bugün başladı.

Uluslararası mahkemenin bulunduğu Barış Sarayı’ndaki halka açık duruşmada açılış konuşmasını Nikaragua’nın Lahey Büyükelçisi Carlos Jose Arguello Gomez yaptı. Gomez, Gazze’de çok ciddi insan hakları ihlalleri yaşanırken, Almanya’nın İsrail’e silah ve askeri malzeme de dahil her türlü desteğe devam ederek uluslararası hukuku ihlal ettiğini öne sürdü.

Uluslararası sözleşmelere göre soykırımı önleme yükümlülüğünün, soykırımın işlendiği farkına varıldığında başladığını belirten Gomez, Almanya’nın, Filistin halkına yönelik ciddi soykırım suçu işlendiğinin bilincinde olduğunu savundu. Uluslararası Adalet Divanı’nın 26 Ocak’ta İsrail’in soykırımı önlemesi yönündeki kararının ardından Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) finansmanını kestiğini hatırlatan yetkili, Berlin yönetiminin bu tutumuyla Gazze’deki felaketi derinleştirerek ‘soykırımın işlenmesini kolaylaştırdığını’ öne sürdü.

Gomez, Almanya’nın İsrail’e desteğinin sona ermesi için de acil ek tedbir talebini dile getirdi. Daha sonra Nikaragua adına söz alan hukuk uzmanı Daniel Muller, Alman hükümet yetkililerinin daha önce yaptığı Gazze’deki insani krizin varlığına yönelik açıklamaları hatırlatarak, “Buna rağmen biz konuşurken bu ağır uluslararası hukuk ihlallerini gerçekleştirmek için kullanılması muhtemel Alman silahlarının ve askeri teçhizatının İsrail’e ihracatı devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Nikaragua’nın tezlerini dile getiren diğer isim, Paris Nanterre Üniversitesi uluslararası hukuk uzmanı Alain Pellet de, Almanya’nın yalnızca Gazze Şeridi’nde değil, aynı zamanda işgal altındaki topraklarda ve İsrail’de de Filistin halkına yönelik ciddi hukuk ihlallerini mümkün kıldığı ve kolaylaştırdığını öne sürdü.

Almanya’nın, Salı günü yapacağı savunmada, büyük olasılıkla “Gazze’de askeri bulunmadığı ve soykırım yapmadığını” dile getireceğini vurgulayan Pellet, şunları söyledi:

“Nikaragua, Almanya’yı soykırım yapmakla değil, soykırımı ve ciddi uluslararası ve insancıl hukuk ihlallerini önlemek için uluslararası hukuk kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçluyor. Almanya bunu yapmak şöyle dursun, işleri her zamanki gibi sürdürüyor.”

Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İsrail aleyhine açtığı davadan sonra bu, Gazze’deki gelişmelere ilişkin ikinci ‘soykırım davası’. Duruşmanın yarınki bölümünde ise Almanya, hakkındaki iddialara cevap verecek.

DAVA NEDEN GÜNDEME GELDİ?

Birleşmiş Milletler Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi uyarınca, taraf olan ülkelerin dava açma ya da var olan davalara müdahil olma hakkı bulunuyor. İsrail-Hamas savaşının başladığı 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’deki Filistin halkı açısından durumun giderek kötüye gittiğini vurgulayan Nikaragua’ya göre, Almanya da İsrail’in işlediği suçlara ortak oluyor.

Nikaragua, Almanya’nın Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, 1949 Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri ile ‘uluslararası insani hukukun ihlal edilemez ilkeleri’ kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiğini savunuyor.

ALMANYA NEYLE SUÇLANIYOR?

Davacı Nikaragua’ya göre, Almanya, İsrail’e siyasi, mali ve askeri destek sağlayarak ‘Gazze’deki soykırıma suç ortaklığı’ yapıyor. Nikaragua’nın dilekçesinde, savaşın başlamasından bu yana “Gazze Şeridi’ndeki nüfusa odaklanarak Filistin halkına yönelik bir soykırım riskinin kabul edildiğine” vurgu yapılıyor. Dilekçeye göre Berlin, uluslararası sözleşmeler gereği soykırımı önlemekle yükümlü olmasına rağmen bu konuda çok az şey yapıyor.

NİKARAGUA, MAHKEMEDEN HANGİ TALEPLERDE BULUNUYOR?

Orta Amerika ülkesinin başvurusunda, Almanya’nın, ‘soykırıma ortak olma, kolaylaştırma ve göz yumma’ suçları gerekçesiyle yargılanması isteniyor. Dilekçede Almanya, ‘uluslararası hukuku ve diğer emredici genel normları ciddi biçimde ihlal etmekle’ de suçlanıyor.

Nikaragua, dava sonuçlanana kadar, Uluslararası Adalet Divanı’nın, Gazze Şeridi’nde meydana gelen uluslararası hukuk ihlalleri ve Almanya’nın rolü konusunda acil geçici önlemler almasını istiyor. Nikaragua daha önce Almanya, İngiltere, Hollanda ve Kanada’ya, ‘İsrail’e silah sağlamaya devam etmeleri halinde yasal yollara başvuracakları’ uyarısında bulunmuştu.

DURUŞMALARDAN HANGİ SONUÇ BEKLENİYOR?

Davada bugün Nikaragua, yarın da Almanya sözlü savunma yapacak. Mahkeme, sözlü savunmaların ardından, önümüzdeki günlerde davaya ilişkin kararını açıklayacak. Latin Amerika’da Filistin’e destek sadece Nikaragua ile sınırlı değil. Orta ve Güney Amerika’da çok sayıda ülke, İsrail’in Gazze’deki saldırılarına tepki göstererek, Filistin’e destek çıkıyor.

Kolombiya, geçen Cuma günü BM’nin en üst yarı organı olan Uluslararası Adalet Divanı’na başvurarak, Güney Afrika’nın soykırım suçlamasıyla İsrail aleyhine açtığı davaya müdahil olmak istedi.

Brezilya Devlet Başkanı Lula Da Silva, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarını eleştirerek, bunu 2. Dünya Savaşı sırasındaki Yahudi Soykırımına (Holokost) benzetti. İsrail, Lula’ya sert tepki gösterdi. Şili ve Meksika gibi ülkeler de, Gazze’de ve işgal altındaki Filistin topraklarında yaşanan olaylara ilişkin endişelerini sık sık dile getiriyor.